एजेन्सी । कर्म र भाग्यको विषयमा मानिसहरूबीच सधैं द्विविधा रहन्छ । कसैले आफ्नो जीवनलाई भाग्यमा समर्पित गर्छन् भने कोही कर्मलाई महत्त्व दिन्छन् । तर वास्तवमा, यी दुईमध्ये कुन ठूलो हो ? यो प्रश्नले धेरैलाई अलमल्याउँछ ।
हाम्रो समाजमा भनिन्छ, “कर्म गर, फलको आशा नगर ।” यसैले कर्मलाई प्राथमिकता दिने सोच हाम्रो संस्कृतिमा गहिरो छ । तर, धेरैले विश्वास गर्छन् कि भाग्यले मानिसको जीवनमा ठूलो भूमिका खेल्छ । मानिसलाई के प्राप्त हुन्छ, त्यो उसले पहिल्यै लेखिएको भाग्य अनुसार पाउँछ भन्ने मान्यता पनि छ । यद्यपि, यसैलाई अन्तिम सत्य मान्न सकिँदैन ।
भाग्य र कर्मको सम्बन्ध
भाग्य भनेको वास्तवमा के हो ? भाग्य कुनै अदृश्य शक्ति हो, जसले हाम्रा जीवनका घटनाहरूलाई नियन्त्रण गर्छ भन्ने धारणा प्रचलित छ । तर भाग्य कुनै बाहिरी तत्वले निर्धारण गरेको होइन, यो हाम्रै विगतका कर्महरूको नतिजा हो । विगतमा गरेका काम, निर्णय र व्यवहारहरू नै हाम्रो वर्तमान र भविष्यको भाग्य निर्धारण गर्छन् ।
यो बुझ्नुपर्छ कि भाग्यलाई निर्माण गर्ने शक्ति कर्ममै निहित छ । कुनै पनि मानिसले राम्रो कर्म गर्छ भने उसको भविष्य उज्यालो हुन्छ, तर नराम्रो कर्मले भाग्यलाई समेत अन्धकारमय बनाउन सक्छ । यसर्थ, भाग्यले हामीलाई सफलता वा असफलता दिन सक्छ, तर त्यो भाग्यको जरो हाम्रै कर्म हो ।
कर्मको महत्त्व
कर्मले मात्र मानिसको जीवनलाई सार्थक बनाउँछ । जसरी एक किसान मिहिनेत गरेर बाली लगाउँछ, त्यस्तै हामीले पनि जीवनमा आफ्नो लक्ष्य प्राप्त गर्न मेहनत गर्नुपर्छ । मात्र भाग्यको भरोसा गरेर बस्न सकिन्न । उदाहरणका लागि, यदि एक जना व्यक्ति मेहनत गरेर ८ घण्टामा ५०० रुपैयाँ कमाउँछ भने अर्कोले त्यही परिश्रमबाट ५० हजार रुपैयाँ कमाउन सक्छ । तर, दुबैको मूल आधार भने कर्म नै हो ।
कर्ममा शक्ति छ कि यसले खराब भाग्यलाई पनि परिवर्तन गर्न सक्छ । कुनै समय कठिनाइको सामना गरिरहेका व्यक्तिले निरन्तर मिहिनेत गर्नाले आफ्नो भाग्यलाई पनि राम्रो बनाउन सक्छ । तर, यदि बुरो कर्म गरियो भने राम्रो भाग्य पनि बिस्तारै पतन हुन सक्छ ।
कर्मयोगी बन्नु आवश्यक
हाम्रो जीवनमा निरन्तर कर्म गर्नु आवश्यक छ । केवल भाग्यको भरोसा गरेर बस्नुभन्दा निरन्तर कर्म गर्दै जाँदा भाग्य आफैं सुध्रिन्छ । यदि कोहीले सोच्यो कि भाग्यले सबै गर्छ र त्यसले काम गर्नु आवश्यक छैन भने त्यो ठूलो भ्रम हो । यदि ताला बन्द गरेर बस्नुभयो भने कसरी पैसा घर भित्र पस्ला र ?
अन्तत: यो बुझ्न जरुरी छ कि भाग्य आफैं उत्पन्न हुँदैन । त्यो कर्मको फल हो । हामीले जसरी मिहिनेत गर्यौं, त्यही अनुसारको भाग्य निर्माण हुन्छ । त्यसैले, जीवनमा सदैव राम्रो कर्म गर्नुपर्छ ताकि भाग्य पनि राम्रो होस् ।
