एजेन्सी । हामी दैनिक जीवनमा धेरै चीजहरू प्रयोग गर्छौं, तर तिनीहरूको बारेमा पूर्ण जानकारी हुँदैन । अब बोतललाई नै लिनुहोस् । हरेक घरमा बोतल हुन्छ । तर, के तपाईलाई थाहा छ बोतल नेपाली शब्द होइन । त्यसो भए बोतललाई नेपालीमा के भनिन्छ ?
एक व्यक्तिले सोसल मिडिया प्लेटफर्म कोरामा यस बारे जानकारी दिएका छन् । उनले लेखेका छन्, बोतल शब्द पोर्तुगाली भाषा बोतेल्होबाट आएको हो । यो चौधौं शताब्दीदेखि प्रयोगमा आएको हो । गिलास जस्तै बोतलको चलन पनि युरोपेली सभ्यताको समयबाट सुरु भएको मानिन्छ । गिलास जस्तै बोतल पनि सिसाको बनेको हुन्छ ।
बोतल शब्द ग्रीक शब्द बौत्तिसबाट व्युत्पन्न भएको हो । दुवै शब्दको अर्थलाई भाँडो मानिन्छ । बोतल शब्द बाटकी अर्थात् कचौरासँग मिल्दोजुल्दो छ । अङ्ग्रेजी शब्द बोतल पनि यही बाटकी शब्दबाट बनेको हो । यसलाई नेपालीमा बोतल नै भनिन्छ । किनभने यो शब्द ठ्याक्कै ग्रहण गरिएको छ ।
शीशी शब्द कहाँबाट आयो ?
धेरै देशहरूमा, बोतलको सट्टा ‘शिशी’ शब्द प्रयोग गरिन्छ, किनभने दुवै गिलासबाट बनेका हुन्छन् । शिशी शब्द फारसी शब्द शिशाहबाट आएको हो । इजिप्टियन भाषामा शेस भनिन्छ । फारसीमा, यस शब्दको अर्थ विस्तार गरिएको छ र यसको अर्थ गिलास र गिलासबाट बनेका वस्तुहरूको लागि प्रयोग गरिन्छ । बोतलको एउटा गुण यो हो कि यसको मुखको छेउमा घाँटी साँघुरो हुन्छ, जसले गर्दा यसमा राखिएको चीज सजिलै बग्दैन । अङ्ग्रेजीमा बोटलको शब्द यहीँबाट आएको हो ।
प्लास्टिकका बोतलहरू १९४७ देखि प्रयोगमा आए
कच्चा र पकाएको माटोका बोतलहरू लगभग सबै सभ्यताहरूमा पाइन्छ । करिब चार हजार वर्ष पुरानो सिन्धु उपत्यका सभ्यताको फ्लास्कको उल्लेख छ । मेसोपोटामियामा काँचको बोतल बनाउने प्रमाण फेला परेको छ । यो सभ्यता १५०० ईसा पूर्व अवस्थित थियो । यसको प्रमाण पनि ब्रिटिस म्युजियममा राखिएको छ । प्लास्टिकका बोतलहरू १९४७ मा प्रयोगमा आए । जबकि आल्मुनियमको बोतल सन् २००१ देखि बनाइँदै आएको छ । यसअघि सन् १८७५ देखि रबरको बोतल बजारमा आएको थियो ।
